Spotkanie młodzieży szkolnej z żołnierzami 21 Brygady Strzelców Podhalańskich w sali obrad zakopiańskiego Urzędu Miasta było inauguracją szeregu przedsięwzięć, które pozwolą na przypomnienie bohaterskiej historii oraz tradycji formacji podhalańskich, a także spopularyzowanie wśród lokalnej społeczności współczesnego oblicza Strzelców Podhalańskich. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele organizarotów wydarzenia – Powiat Tatrzański reprezentował wice starosta Władysław Filar, miasto Zakopane burmistrz Leszek Dorula, Przewodniczący Rady Miasta Zakopane Jan Gluc oraz Sekretarz Miasta Zakopane Grzegorz Cisło, wraz z pracownikami Urzędu Miasta Zakopane i Starostwa Powiatowego. Wśród zaproszonych gości obecni byli również m.in. zastępca Komendanta Wojskowego Ośrodka Szkoleniowo – Kondycyjnego major Rafała Oleś, a także rodzina gen. Andrzeja Galicy – pani Krystyna Krzemińska. Ale głównymi bohaterami spotkania byli żołnierze 21 Brygady Strzelców Podhalańskich im. gen. bryg. Mieczysława Boruty - Spiechowicza na czele z majorem Arkadiuszem Wnękiem. To oni spotkali się z młodzieżą z zakopiańskich szkół podstawowych i średnich.

Warto przypomnieć, że decyzją Rady Miasta Zakopane rok 2024 został ogłoszony w Zakopanem Rokiem Strzelców Podhalańskich. I właśnie Inauguracją Roku Strzelców Podhalańskich stanowią rozpoczynające się obchody 130 rocznicy urodzin gen. bryg. Mieczysława Boruty – Spiechowicza, nierozerwalnie związanego z miastem Zakopane patrona 21 Brygady Strzelców Podhalańskich. I właśnie w ramach rocznicy urodzin tej wybitnej osoby zaplanowano szereg wydarzeń, które w Zakopanem potrwają aż do 29 lutego.

To wyjątkowe wydarzenie jest swoistym zwieńczeniem dotychczasowej współpracy Powiatu Tatrzańskiego i Miasta Zakopane z 21 Brygadą Strzelców Podhalańskich - jednostki, która dziedziczy i kontynuuje tradycje polskich wojsk górskich.

Początki historii polskich wojsk górskich datują się na lata 1912 – 1913, kiedy to na Podhalu powstały Drużyny Podhalańskie – organizacja paramilitarna, której celem było przygotowanie młodych Podhalan do zbliżającej się walki o niepodległość. Dały one początek polskim formacjom górskim, których faktyczną organizację rozpoczął w pierwszych dniach po odzyskaniu niepodległości ówczesny płk Andrzej Galica.

Jego zamiarem było zorganizowanie brygady wojsk nie tyle góralskich, co górskich, które chroniłyby i zabezpieczały region podhalański oraz całą południową granice Państwa. Autorytet, jaki posiadał płk Galica wśród mieszkańców Podhala, sprawił, że akcja agitacyjno – werbunkowa szybko zaczęła przynosić efekty. Bardzo szybko zaczęły one funkcjonować pod nazwą Strzelców Podhalańskich.

Na bazie byłych oddziałów armii austrowęgierskiej powstały w Nowym Sączu oraz Bochni 1 i 2 Pułk Strzelców Podhalańskich. Kolejne cztery formacje podhalańskie – 3, 4, 5 i 6 Pułk Strzelców Podhalańskich utworzono w latach 1919 – 1921 na bazie Armii gen. Hallera.

Przedwojenne Pułki podhalańskie uczestniczyły w przejmowaniu dla Polski Pomorza. Wzięły udział w decydującym dla losów bitwy warszawskiej kontruderzeniu znad Wieprza, obronie Radzymina, a następnie bitwie nad Niemnem, czy walkach o Grodno. Pełniły służbę przy ochronie granicy górnośląskiej wspierając przygotowania Ślązaków do trzeciego powstania śląskiego, a następnie walcząc w szeregach powstańców.

W dwudziestoleciu międzywojennym Strzelcy Podhalańscy wnieśli znaczący wkład w życie wojskowe, społeczne i towarzyskie II Rzeczypospolitej. Ubrani w kapelusze i peleryny żołnierze byli ozdobą każdej defilady. Wszędzie tam, gdzie się pojawiali wzbudzali niekłamany entuzjazm publiczności Czuło się, że w ich zachowaniu i prezencji odbijał się niepowtarzalny charakter ludzi gór, ich fantazja i poczucie ślebody. Pułki strzelców podhalańskich uważano za elitarne, bardziej wszechstronnie wyszkolone od innych pułków piechoty, uniwersalne, zdolne do wykonywania różnorodnych zadań.

We wrześniu 1939 r obowiązek obrony ojczyzny wypełnili z pełnym zaangażowaniem, wytrwałością i poświęceniem. Rozbite uległy rozwiązaniu. Klęska kampanii wrześniowej nie oznaczała jednak końca walki dla Podhalańczyków, których nazwiska można odnaleźć wśród Polaków walczących pod Narwikiem, Monte Cassino, w Normandii, wśród gorczańskich partyzantów czy powstańców warszawskich.

Druga wojna światowa, okupacja, a następnie okres PRL spowodowały, że wysiłek i czyn zbrojny polskich wojsk górskich zostały przemilczane lub z premedytacją wypaczone. Po 1989 r. podjęto na nowo sprawę przewrócenia tradycji wojskowych z tamtego okresu, które były kontynuowane przez 5 Pułk Strzelców Podhalańskich Ziemi Krakowskiej im. gen. bryg. Andrzeja Galicy, a następnie przez 21 Brygadę Strzelców Podhalańskich im. gen. bryg. Mieczysława Boruty – Spiechowicza w Rzeszowie, jednostkę która przejęła dziedzictwo wszystkich jednostek górskich. Podobnie jak przedwojenne pułki podhalańskie, jest ona wyróżniającym się związkiem taktycznym Wojska Polskiego, który swą służbę ojczyźnie i społeczeństwu widzi w zespoleniu z tradycją, z której wyrasta.

Spotkanie w zakopiańskim Urzędzie Miasta było zarazem pierwszym z cyklu Podhalańczycy wczoraj i dziś. Ich celem jest przybliżenie młodzieży szkolnej historii polskich wojsk górskich, ich wkładu w rozwój regionu oraz współczesnych dokonań, począwszy od powstałych na Podhalu Drużyn Podhalańskich, poprzez przedwojenne pułki podhalańskie, formacje podhalańskie walczące na frontach II wojny światowej, dowódców Podhalańczyków, kończąc na 21 Brygadzie Strzelców Podhalańskich jako spadkobiercy tradycji wszystkich jednostek podhalańskich istniejących przed 1994 r.

Na podstawie: Anna Łapsa Urząd Miasta Zakopane.