To właśnie 3 maja 1791 uchwalono drugą konstytucję w nowożytnej Europie, a na świecie trzecią po amerykańskiej. Polska konstytucja wyprzedziła m.in. konstytucję francuską. Konstytucja ta została uchwalona przez Sejm Czteroletni, który został zwołany w październiku 1788. Od 1990 roku Dzień 3 Maja ponownie jest Świętem Konstytucji – jednym z najważniejszych w polskim kalendarzu.
Do tej pory co roku odbywały się pod Tatrami uroczystości, najpierw przy Drzewie Wolności, potem po Mszy Świętej w Kościele Świętej Rodziny, z udziałem zarówno przedstawiciele władz samorządowych jak i mieszkańców całego Powiatu Tatrzańskiego.
W tym roku ze względu na pandemię koronawirusa obchody były kameralne. Starostowie Piotr Bąk i Jerzy Zacharko oraz władze miasta Zakopanego: burmistrzowie Leszek Dorula, Agnieszka Nowak-Gąsienica oraz Tomasz Filar złożyli okolicznościowe wiązanki kwiatów najpierw przy Drzewie Wolności naprzeciwko Starego Kościółka, jak i już po Mszy Świętej pod pomnikiem Grunwaldzkim na zakopiańskim Placu Niepodległości. Nasze życie, które biegnie takim tempem, nie daje czasu na refleksje – mówił po kameralnej Mszy Świętej w Kościele Świętej Rodziny – Piotr Bąk starosta tatrzański
– Dzisiaj na skutek pandemii możemy wiele spraw zobaczyć w innym świetle, także nasze życie społeczne, gospodarcze oraz samorządowe. Może jest to też okazja zesłana nam przez Opatrzność abyśmy mieli czas zastanowić się nad wszystkim, czy dokładnie jest tak jak powinno być, czy cele, które sobie wyznaczyliśmy, czy drogi prowadzące do tych celów, które wybraliśmy są właściwe. Święto 3 Maja to wielkie polskie święto - w 1791 r. patrioci podjęli próbę reformy Rzeczpospolitej, która chyliła się ku upadkowi. To było już po pierwszym rozbiorze Polski, gdy zbyt rozbuchana demokracja, a raczej anarchia, liberum veto, możliwości zrywania sejmów prowadziły do rozkładu i upadku państwa. Te słabości ustroju Rzeczypospolitej bezwzględnie wykorzystywali nasi sąsiedzi Prusy, Austria a zwłaszcza Rosja. Władcy tych państw byli władcami absolutnymi ale potrafili instrumentalnie wykorzystać polską demokrację do podporządkowania i zniszczenia Polski. Przez cały XVIII wiek bieg wydarzeń zmierzał zgodnie z ich zamiarami ku upadkowi Rzeczypospolitej. I oto podczas czteroletniego sejmu stronnictwo patriotyczne podjęło próbę reform. Takich reform, które ograniczyłaby rozpasanie i anarchię i pomogłaby stworzyć sprawne, skuteczne, dobrze zorganizowane państwo, dysponujące silną armią, która mogłaby to państwo obronić. Był to wielki projekt, a jego finałem było uchwalenie Konstytucji 3 Maja 1791 r. Niestety próba reformy nastąpiła zbyt późno. Rosja, od której Polska była uzależniona robiła wszystko by do jakichkolwiek reformy nie doszło. Znaleźli się zdrajcy, którzy pod pretekstem obrony demokracji i praw i szlacheckich zawiązali konfederację w Targowicy i zwrócili się do carycy Katarzyny, aby wystąpiła w obronie zagrożonych wolności. Sprowadzili na Polskę rosyjską armię co skończyło się przegraną wojną i II rozbiorem Polski. Potem jeszcze było Powstanie Kościuszkowskie, a trzy lata później III rozbiór zakończył 800-letnie dzieje państwa polskiego. Polska zniknęła z mapy Europy na 123 lata. Takie były konsekwencje obywatelskiej nieodpowiedzialności i przede wszystkim braku społecznej więzi, które wyrażały by się w trosce o własne państwo.
Chociaż Konstytucja 3 Maja funkcjonowała tylko niecały rok to przez 123 lata była punktem odniesienia dla tych wszystkich, którzy walczyli, aby przywrócić wolną Polskę. I to zarówno dla tych, którzy wywoływali powstania, jak i dla tych, którzy uważali, że walka zbrojna nie ma szans ,że bardziej potrzeba pracy organicznej, pracy u podstaw. Gdy Polska w 1918 r odzyskała niepodległość rocznica Konstytucji 3 Maja stała się narodowym świętem. Ale znowu po upadku II Rzeczypospolitej od 1939 r. aż do 1989 r. a więc w czasie niemieckiej okupacji, a później przez cały czas panowania systemu sowieckiego rocznica Konstytucji 3 Maja była w Polsce świętem zakazanym. Święto przywrócono w 1990 r. gdy po raz drugi w XX w. Polska odzyskała niepodległość.
Święto Konstytucji 3 maja połączone jest ze świętem Matki Boskiej Królowej Polski. W 1920 r. w obliczu zagrożenia najazdem bolszewickim i perspektywy upadku odrodzonej Rzeczypospolitej Episkopat Polski zwrócił się do Stolicy Apostolskiej o wprowadzenie w dniu 3 maja święta pod wezwaniem „Królowej Polski”. Niedługo później, 15 sierpnia, polska armia odniosła u bram Warszawy zwycięstwo nad bolszewikami, zwane „Cudem nad Wisłą”. Te dwa wielkie święta, święto państwowe i święto kościelne w tym szczególnym dniu jednoczą wszystkich Polaków. Dlatego na zakończenie dzisiejszej Mszy Św. chciałbym pozdrowić tu obecnych, duchowieństwo, pana ministra, samorząd, ale przede wszystkim mieszkańców Zakopanego, zwłaszcza tych, którzy nie mogli dzisiaj być tutaj, bo nie mogły przybyć poczty sztandarowe, przedstawiciele stowarzyszeń i instytucji, harcerki i harcerze. W pewnym sensie jednak jesteśmy razem poprzez internetową transmisję dzisiejszej Mszy Św.
Niech żyje Konstytucja 3 Maja! Niech żyje wolna i suwerenna Polska!
W okresie zaborów Polski, celebrowanie rocznic Konstytucji 3 maja było zakazane przez wszystkich zaborców. Polacy, którzy odważyli się obchodzić publicznie to święto byli surowo karani przez policję. W 1892 roku za złożenie bukietu fiołków w rocznicę Konstytucji 3 maja aresztowany przez tajną policję rosyjską został w Warszawie nauczyciel Stanisław Mieczyński po czym wysłano go za ten czyn na trzyletnią zsyłkę do Odessy Po odzyskaniu niepodległości w 1918, rocznica Konstytucji 3 maja została uznana za święto narodowe uchwałą Sejmu Ustawodawczego z 29 kwietnia 1919. Po II wojnie światowej obchodzono je do 1946, kiedy w wielu miastach doszło do demonstracji studenckich. Od tego czasu władze komunistyczne zaprzestały i zabroniły publicznego świętowania, a próby manifestowania były często tłumione przez milicję. Święto to zostało oficjalne zniesione ustawą z 18 stycznia 1951 o dniach wolnych od pracy. Dopiero od 1981 ponownie próbowano świętować 3 Maja. Święto Narodowe Trzeciego Mają przywrócono ustawą z 6 kwietnia 1990 (weszła w życie 28 kwietnia). Pierwsze uroczyste obchody święta 3 maja w Warszawie na Placu Zamkowym w 1990.
(materiały własne PB, oficjalna strona rządowa oraz Wikipedia)
